Welke e-bike motor moet je kiezen? Voorwiel, midden of achterwiel?

Je bent eindelijk zover. Na weken zoeken heb je je budget bepaald, een lijstje gemaakt van merken die je overweegt, en je weet precies wat voor type fiets je wilt. Je stapt de fietsenwinkel binnen, wijst naar dat ene mooie model, en dan vraagt de verkoper: “En welke motor wil je? Voorwiel, midden of achterwiel?”

Eh… wat?

Blijkt dat de plek waar de motor zit best veel uitmaakt. Voor hoe de fiets voelt, wat hij kost, en vooral waarvoor je hem kan gebruiken. Ik heb het uitgezocht, want het verschil is groter dan je denkt.

Voorwiel-, midden- of achterwielmotor: dit zijn de verschillen

De motor van een e-bike kan op drie plekken zitten: in het voorwiel, in het midden bij de trapas, of in het achterwiel. Klinkt misschien als een technisch detail, maar het bepaalt echt hoe je fiets rijdt. De ene motor trekt je vooruit, de andere duwt je, en weer een andere voelt aan alsof je zelf ineens superveel kracht hebt. Laten we ze een voor een doornemen.

Voorwielmotor: goedkoop en eenvoudig

Een e-bike met een voorwielmotor heeft de motor letterlijk in het voorwiel zitten. Zodra je begint met trappen, trekt die motor je vooruit. En met “trekt” bedoel ik echt letterlijk – je wordt aan je voorwiel getrokken. Het voelt best vreemd in het begin, alsof iemand aan je stuur staat te sjorren.

Het voorwiel is door die motor een stuk zwaarder dan je gewend bent, en dat merk je vooral bij het sturen. In bochten moet je wat meer kracht zetten om de fiets de goede kant op te krijgen. Sommige mensen wennen daar prima aan, anderen blijven het ongemakkelijk vinden.

De motor werkt met een rotatiesensor. Dat is eigenlijk een heel simpel systeem dat alleen kijkt of je pedalen draaien. Het maakt niet uit hoeveel kracht je zelf zet – zodra die sensor merkt dat je trapt, geeft de motor volle ondersteuning. Zet je de fiets op stand 3? Dan krijg je stand 3, punt. Of je nou uit alle macht trapt of gewoon een beetje rondjes draait met je voeten.

Dat klinkt misschien gek, maar het heeft ook een voordeel. Als je weinig kracht hebt – bijvoorbeeld door vermoeidheid of een blessure – krijg je toch volle ondersteuning. Daarom zie je voorwielmotoren ook vaak op fietsen voor mensen met fysieke beperkingen.

De voordelen van een voorwielmotor

• Een voorwielmotor is goedkoper dan de andere opties. We hebben het over een verschil van €500 tot €1000 vergeleken met een middenmotor. Dat is niet niks.
• Het onderhoud valt mee – het is een relatief simpel systeem met weinig bewegende onderdelen, dus er gaat minder snel iets kapot.
• Als de accu leeg is, fietst de fiets nog redelijk licht. Dat komt door de vrijloop in de motor.
• De motor is compact in het wiel, dus vaak zie je niet eens dat het een e-bike is. Best strak als je niet van die opvallende e-bike-look houdt.
• Voor dagelijks gebruik in de stad of voor korte ritjes naar je werk is het prima. Zeker als je vooral op vlakke wegen rijdt en je budget een rol speelt.

Merken als Gazelle, Cortina en Batavus hebben veel modellen met voorwielmotor, met Bafang als populairste leverancier.

De nadelen van een voorwielmotor

• Dat trekkende gevoel blijft eigenlijk altijd een beetje onnatuurlijk aanvoelen.
• Het zwaardere voorwiel maakt niet alleen het sturen lastiger, het kan ook gevaarlijk zijn bij glad weer. Het voorwiel heeft meer de neiging om weg te slippen op natte of losse ondergrond.
• In heuvelachtig gebied is een voorwielmotor echt niet ideaal. De motor is minder krachtig (om slippen te voorkomen), en zonder de hulp van versnellingen kom je gewoon niet gemakkelijk bergop.
• Een lekke band voorin? Veel plezier met het loswrikken van dat zware wiel met die motor erin.
• Een voorwielmotor maakt meer geluid dan andere motoren. Niet dramatisch, maar je hoort hem wel zoemen.

Middenmotor: de populairste keuze

De middenmotor is veruit de meest gekozen optie. Ongeveer twee derde van alle e-bikes die je nu koopt heeft een middenmotor, en dat is niet zonder reden. De motor zit bij de trapas, midden in de fiets, en dat voelt gewoon het meest natuurlijk aan.

Het verschil zit hem vooral in de sensor. Een middenmotor heeft namelijk een krachtsensor die meet hoeveel druk je op de pedalen zet. Als jij harder trapt, geeft de motor meer ondersteuning. Ga je rustiger aan, dan doet de motor dat ook. Het is alsof je zelf ineens superveel kracht hebt gekregen. Je blijft gewoon fietsen zoals je altijd fietst, alleen gaat het ineens veel makkelijker.

Dat natuurlijke gevoel wordt ook geholpen door de plek waar de motor zit. Midden in de fiets, vlak bij jouw eigen zwaartepunt. Daardoor is de gewichtsverdeling goed gebalanceerd en voelt de fiets stabiel aan. Je merkt pas dat er een motor zit als je hem aanzet – niet omdat de fiets vooraan of achteraan zwaar is.

Waarom middenmotor zo populair is

• Een middenmotor werkt via de ketting en de versnellingen van je fiets. Net zoals jij in een kleine versnelling schakelt als je een heuvel opgaat, kan de motor dan ook zijn kracht beter inzetten. Perfect voor heuvelachtig terrein.
• De meeste middenmotoren komen van merken als Bosch, Shimano, Bafang of Giant/Yamaha. Vrijwel elk groot fietsmerk heeft modellen met middenmotor: Gazelle, Batavus, Sparta, KOGA, Trek, Kalkhoff – je hebt dus enorm veel keuze.
• De ondersteuning is heel nauwkeurig. Moderne middenmotoren hebben meerdere sensoren die niet alleen je trapkracht meten, maar ook je snelheid en traptempo. Het resultaat is een fiets die zich aanpast aan wat jij doet.
• De gewichtsverdeling is optimaal doordat de motor midden in de fiets zit, vlak bij jouw eigen zwaartepunt. De fiets voelt stabiel en gebalanceerd aan.

Waar je rekening mee moet houden

• De prijs – je betaalt al snel €1000 tot €1500 meer dan voor een vergelijkbare fiets met voorwielmotor.
• Het onderhoud is intensiever. Omdat alle kracht van de motor door je ketting en versnellingen gaat, slijten die onderdelen sneller. Bij speed pedelecs is dit nog extremer.
• Een middenmotor maakt meer geluid dan de andere opties. Niet echt luid, maar je hoort hem wel.
• Als de accu leeg is, fietst de fiets zwaarder dan bij een voorwielmotor, omdat het hele mechaniek van de motor blijft meedraaien.
• Als je zelf weinig kracht zet, krijg je ook weinig ondersteuning. Je kan dat compenseren door de ondersteuningsstand hoger te zetten, maar het is wel iets om te beseffen.
• Middenmotoren kunnen warm worden bij lange, steile beklimmingen en tijdelijk uitschakelen om af te koelen. Niet ideaal als je midden op die heuvel zit.

Achterwielmotor: krachtig en stil

Dan de achterwielmotor. Deze motor zit – je raadt het al – in het achterwiel. En dat voelt heel anders dan de andere twee. Waar een voorwielmotor je trekt, duwt een achterwielmotor je vooruit. Het is alsof je constant wind mee hebt. Een heerlijk gevoel, en best natuurlijk ook, want bij een normale fiets zonder motor drijf je ook het achterwiel aan.

Een achterwielmotor werkt direct op het wiel, zonder omweg via de ketting. En dat merk je. De ondersteuning voelt krachtig en direct aan. De meeste achterwielmotoren hebben net als middenmotoren een krachtsensor, dus de motor past zich aan aan hoeveel kracht jij zelf zet. Trap je harder in die heuvel? Dan geeft de motor meer.

Waarom achterwielmotor bijzonder is

• Hij is stil. Echt heel stil. Waar andere motoren zoemen en ratelen, hoor je van een achterwielmotor bijna niks. Er zitten namelijk geen borstels en tandwielen in die herrie maken.
• Achterwielmotoren zijn vaak behoorlijk krachtig. Zonder het verlies dat je hebt via een ketting, komt alle kracht direct op het wiel.
• Perfect voor speed pedelecs. Speed pedelecs hebben veel vermogen nodig, en een achterwielmotor kan dat beter leveren dan een middenmotor. Daarom zweren merken als Stromer volledig bij achterwielmotoren.
• Het sturen voelt strakker en preciezer aan omdat de motor niet in je voorwiel zit.

De keerzijde van achterwielmotor

• Het achterwiel is door de motor een stuk zwaarder, en dat kan de fiets iets minder stabiel doen aanvoelen. Vooral in het begin moet je eraan wennen.
• Achterwielmotoren worden vaak gecombineerd met een derailleurversnelling in plaats van een naafversnelling. Een derailleur betekent: meer onderhoud, een open kettingkast, en je hoort de ketting tijdens het schakelen.
• Bij zeer steile lange klimmen kunnen achterwielmotoren oververhitten en tijdelijk uitschakelen. Eerlijk gezegd: dit geldt eigenlijk voor alle motoren bij extreme omstandigheden. Ook middenmotoren schakelen uit om af te koelen als ze langdurig op volle kracht moeten draaien. Bij speed pedelecs (45 km/u) is dit veel minder een probleem door de hogere snelheid die voor koeling zorgt.
• Het vervangen van het achterwiel is lastiger dan bij andere systemen. Er zit meer techniek omheen, en de motor maakt het zwaar om op te tillen.
• Door al die kracht op het achterwiel is er meer kans op spaakbreuk.
• De keuze in fietsen met achterwielmotor is beperkter. De meeste merken focussen op middenmotoren.

Welke motor past bij jou?

Oké, drie motoren, allemaal met hun eigen karakter. Maar welke moet je nou kiezen? Dat hangt af van wat je met je e-bike gaat doen.

Oké, drie motoren, allemaal met hun eigen karakter. Maar welke moet je nou kiezen? Dat hangt af van wat je met je e-bike gaat doen. Laten we het praktisch maken.

Budget is belangrijk + vlakke routes → Voorwielmotor

Een voorwielmotor is hier de logische keuze. Je krijgt elektrische ondersteuning zonder er veel voor te betalen. Voor dagelijks woon-werkverkeer of boodschappen doen in de stad werkt het prima. Het voelt misschien niet super natuurlijk, maar als je eenmaal gewend bent, is het een betrouwbaar werkpaard.

De meeste mensen → Middenmotor

Voor de meeste fietsers is een middenmotor de beste keuze. En dat zie je ook terug – twee derde van alle e-bikes heeft een middenmotor. Het rijgevoel is gewoon het prettigst, je hebt de meeste keuze in fietsen, en voor alle soorten terrein werkt het goed. Of je nou dagelijks naar je werk fietst, in het weekend lange tochten maakt, of in een heuvelachtige omgeving woont – een middenmotor past zich aan. Ja, hij is duurder, maar voor veel mensen is dat prijsverschil het waard.

Speed pedelec of sportief rijden → Achterwielmotor

Wil je een speed pedelec die 45 km/u kan? Dan is een achterwielmotor eigenlijk de enige logische keuze. Die combinatie van vermogen, stilte en dat gevoel van constante wind mee maakt het perfect. Merken als Stromer hebben daar hun reputatie op gebouwd. Ook voor sportieve rijders die waarde hechten aan die stille, krachtige ondersteuning is het interessant.

Heuvelachtig gebied → Middenmotor

Woon je in de heuvels? Dan echt een middenmotor. Door de versnellingen kan de motor zijn kracht optimaal inzetten, ook als het steil wordt. Een voorwielmotor komt daar niet aan, en een achterwielmotor kan bij lange klimmen oververhit raken (al geldt dat eigenlijk voor alle motoren bij extreme omstandigheden).

Weinig onderhoud → Voorwielmotor

Wil je weinig gedoe? Voorwielmotor. Simpele techniek, weinig onderdelen die kapot kunnen, en je hoeft niet voortdurend je ketting te vervangen. Ben je bereid meer tijd en geld in onderhoud te steken voor een beter rijgevoel? Dan middenmotor.

Stilte is belangrijk → Achterwielmotor

Fiets je vroeg in de ochtend door rustige buurten en wil je geen herrie maken? Achterwielmotor is onverslaanbaar stil. Die andere motoren maken best wel wat geluid, terwijl een achterwielmotor bijna geruisloos is.

Sensoren maken het verschil

Nog even over die sensoren, want die bepalen echt hoe een e-bike rijdt. Er zijn er twee belangrijke: de rotatiesensor en de krachtsensor.

Een rotatiesensor meet alleen of je pedalen draaien. Punt. Hij kijkt niet naar hoeveel kracht je zet, alleen of er beweging is. Zodra hij rotatie detecteert, krijg je de ondersteuning die je hebt ingesteld. Voorwielmotoren hebben vrijwel altijd een rotatiesensor. Het voordeel is dat je maximale ondersteuning krijgt zonder dat je hard hoeft te trappen. Het nadeel is dat het minder natuurlijk aanvoelt – de fiets reageert niet op wat jij doet, maar gewoon op of je trapt of niet.

Een krachtsensor is veel geavanceerder. Die meet hoeveel druk je op de pedalen zet, en soms ook je traptempo. De motor past zijn ondersteuning daarop aan. Trap je hard? Motor geeft meer. Trap je rustig? Motor doet rustiger aan. Het voelt alsof je zelf sterker bent geworden in plaats van dat er een motor je werk doet. Middenmotoren en de meeste achterwielmotoren hebben een krachtsensor. Dat is ook waarom ze natuurlijker aanvoelen – ze reageren op jou in plaats van dat je je aan hen moet aanpassen.

Sommige moderne e-bikes hebben zelfs meerdere sensoren tegelijk. Die meten je trapkracht, je snelheid, je cadans, en gebruiken slimme software om de perfecte ondersteuning te geven. Dat is vooral bij de duurdere middenmotoren, zoals de nieuwere Bosch-systemen.

Koppel en vermogen: de kracht van je motor

Je ziet het vaak staan bij de specificaties: 50 Nm, 75 Nm, enzovoort. Dat is het koppel van de motor, uitgedrukt in Newtonmeter. Hoe hoger dat getal, hoe meer trekkracht de motor heeft.

In de praktijk betekent een hoger koppel vooral dat je gemakkelijker kunt optrekken en dat klimmen makkelijker gaat. Een motor met 40 tot 50 Nm is normaal en prima voor vlakke gebieden. Tussen de 60 en 75 Nm wordt het al best krachtig, en dat is wat je vaak ziet bij goede middenmotoren. Boven de 75 Nm heb je echt veel kracht – sommige Bosch-motoren gaan zelfs tot 85 Nm.

Achterwielmotoren zitten meestal tussen de 35 en 50 Nm. Dat klinkt misschien minder, maar omdat de kracht direct op het wiel komt (zonder verlies via een ketting), voelt het in de praktijk vaak krachtiger aan dan je zou denken.

Vrijwel alle e-bikes zijn begrensd op een vermogen van 250 watt – dat is wettelijk bepaald. Maar binnen die 250 watt zijn er grote verschillen in hoe dat vermogen wordt geleverd, en daar maakt het koppel het verschil.

Wil je meer weten over koppel en hoe het precies werkt? Hier lees je er alles over.

Wat het betekent in de praktijk

Laten we het concreet maken met een paar scenario’s.

Stel, je fietst dagelijks 10 kilometer naar je werk. Vlakke route, door de stad, geen heuvels. Een voorwielmotor is hier prima voor. Goedkoop, weinig gedoe, en voor korte ritten in de stad meer dan voldoende. Of je gaat voor een middenmotor als je dat natuurlijke rijgevoel fijn vindt en het budget hebt.

Maak je lange fietstochten in het weekend, zeg 50 kilometer of meer, door gevarieerd terrein met heuvels? Dan wil je echt een middenmotor. Die ondersteuning die zich aanpast aan wat je doet, die kracht die optimaal benut wordt via de versnellingen – dat maakt lange afstanden zoveel aangenamer. Een voorwielmotor houdt het niet vol in de heuvels, en een achterwielmotor schakelt mogelijk uit door oververhitting.

Wil je een speed pedelec die 45 km/u kan? Achterwielmotor. De combinatie van vermogen, stilte en dat gevoel van constante wind mee maakt het perfect voor snellere fietsen. Merken als Stromer hebben daar hun reputatie op gebouwd.

Voor een stadsfiets waar je kort en snel mee naar de supermarkt gaat? Voorwielmotor doet het prima. Simpel, betrouwbaar, en als de accu leeg is kun je nog gewoon doortrappen zonder al te veel weerstand.

En voor recreatief fietsen, weekendjes weg, diverse terreinen, van strand tot bos tot heuvels? Middenmotor. Die veelzijdigheid is onverslaanbaar – hij past zich aan aan wat je tegenkomt.

Tot slot

Als ik eerlijk ben, snap ik wel waarom de middenmotor zo populair is. Voor de meeste mensen is het gewoon de beste keuze. Ja, hij is duurder, en ja, je hebt meer onderhoud. Maar dat rijgevoel, die veelzijdigheid, die kracht als je hem nodig hebt – het klopt gewoon.

Maar dat betekent niet dat de andere motoren slecht zijn. Een voorwielmotor is voor veel mensen precies wat ze nodig hebben. Niet iedereen heeft € 3000 te besteden aan een e-bike, en als je vooral in de stad rijdt op vlakke wegen, waarom zou je dan meer betalen? Het doet zijn werk prima.

En een achterwielmotor heeft voor specifieke toepassingen – vooral speed pedelecs – gewoon de beste eigenschappen. Dat stille, krachtige duwtje in je rug is fantastisch, en voor hogere snelheden is het de meest logische keuze.

Mijn advies? Ga proefrijden. Echt, ga naar een fietsenwinkel en probeer alle drie de systemen. Je voelt het verschil meteen. Wat voor de één perfect aanvoelt, is voor de ander misschien helemaal niks. En dat is oké – er is geen objectief beste motor, alleen een motor die het beste bij jou past.

Let tijdens het proefrijden op hoe het sturen voelt, hoe de ondersteuning reageert als je harder of zachter trapt, hoe de fiets zich gedraagt in bochten, en of het geluid je stoort. En bedenk vooral waar je de fiets voor gaat gebruiken – dagelijks woon-werkverkeer is iets anders dan lange recreatieve tochten, en daar hoort een andere motor bij.

Wat je ook kiest, je krijgt sowieso een elektrische fiets die je elke keer weer met een glimlach laat opstappen. En uiteindelijk is dat toch het belangrijkste.